İçindekiler
Trans Yağ Nedir?
Sıvı yağlar ve katı yağlar hemen hemen tükettiğimiz bütün besin maddelerine ilave edilmektedir.
Özellikle hazır gıdalarda sıkça duyduğumuz trans yağ kavramı ise oldukça merak edilen bir yağ türü
olma özelliğini hala korumaktadır.
Bir çeşit doymamış yağ çeşidi olan trans yağlar, doğada nadir olarak bulunan ve genellikle sentetik
yollar ile özellikle atıştırmalık besin üretiminde kullanılan yağlardır.
Kimyasal olarak baktığımızda sıvı yağlardan biraz farklı olduklarını görmekteyiz. Göze çarpan ilk bulgu ise doğal yağ olmayışlarıdır.
Trans yağların elde ediliş şekillerine bakıldığında, yine sıvı yağların ana madde olarak bulunduğu
ancak bu sıvı yağlara ilaveten bir de hidrojen kullanıldığını görmekteyiz. Trans yağlar, sıvı bitki
yağlarının hidrojen ile ısıtılması sonucu oluşan yağlardır. Kimyasal bir tanım yapılacak olursa “Sıvı
yağların çoklu bağlarının hidrojenle doyurularak katı hale getirilmesidir.” denebilir.
Doğada bulunmayan bu sentetik trans yağ asitlerini maalesef vücudumuz tanıyamaz. “Hidrojenlenmiş yağ”
olarak da bilinen bu yağlar, ne kadar hidrojene doyurulursa o kadar daha katı hale dönüşümü
hızlanmakta ve raf ömrünü uzatmaktadır.
Peki, sadece hidrojenasyon ile mi trans yağ oluşumu gerçekleşmektedir? Elbette, yapay olarak
oluşturulabilen trans yağlar dışında bir de doğal trans yağ asitleri mevcuttur. Örneğin bazı geviş
getiren koyun, kuzu, inek gibi hayvanların işkembelerinde; süt ve etlerinde az miktarda trans yağ asidi
bulunmaktadır. Fakat bu trans yağ asitleri doğal olarak oluşmaktadır ve sentetik trans yağla
karıştırılmamalıdır. Hayvanların işkembesinde doğal olarak oluşan bu trans yağların insan sağlığı
üzerinde kötü bir etkisi bulunmamaktadır. Trans yağlar, yağların yüksek sıcaklıklarda sürekli olarak ısıtılması ve kızartılması ile de oluşabilmektedir.
Trans yağlar hangi besinlerde bulunur?
Yediğimiz birçok gıdanın içerisinde bu tür yağlar mevcuttur.
• Kahve kreması
• Kraker, kurabiye, kek, dondurulmuş börek, dondurulmuş pizza ve diğer unlu mamuller
• Fast food ürünler
• Soğutmalı hamur ürünleri (Bisküvi, rulo tarçın gibi…)
• Aperatif yiyecekler ( Mikrodalga fırında patlamış mısır…)
• Margarinler
Trans yağın zararları nelerdir?
Vücuda giren trans yağ kötü LDL kolesterolün artmasına iyi HDL kolesterolün ise düşmesine sebebiyet
verir.
Kalp krizi; trans yağlar arter damarlarının daralmasına ve sertleşmesine neden olur. Kandaki
kolesterol miktarını artırır. Ateroskleroz adı verilen bu durum kalp sağlığı için zararlıdır.
Trans yağ alzheimer, kanser, diyabet, obezite, karaciğer bozukluğu, kadında kısırlık ve depresyon gibi
sağlık açısından birçok tehlikeye yol açmaktır.
Trans yağdan nasıl korunuruz?
• Derisiz kümes hayvanları tercih edilmelidir.
• Gıda paketi üzerinde bulunan içerik listesinde hidrojene yağlar ve trans yağ miktarını incelenmelidir.
Fazla miktarda olanlar tercih edilmemelidir.
• Eğer kullanmak isterseniz, yumuşak margarin ( sıvı veya sprey ) kullanılmalıdır.
• Buharda pişirilmiş ve kızartma et daha sağlıklı olacaktır. Ekstra yağ eklenmemesi önerilir.
• Süt ve süt ürünleri seçilirken az yağlı veya yağsız olanlar seçilmelidir.
• Kepekli tahıllar, fasulye, bezelye, meyve ve sebze gibi doğal yağ oranı düşük; lif oranı yüksek
besinleri tercih etmekte yarar vardır.
• Zeytinyağı kullanımı daha fazla tercih edilmelidir.
• Fast food ürünlerinden kaçınılmalıdır. Kızartılmış patates ve hamburgerlerde trans yağ oranı çok
yüksektir.
Günümüzde trans yağı olmayan ürünleri bulmak çok zordur. Özellikle hazır paketlenmiş ürünlerin
çoğunda trans yağı bulunmaktadır. Bu trans yağ zararlarından korunmak için tükettiğimiz ürünleri
incelemeliyiz.
